- کد خبر: 103679
- 1404/09/23 - 11:15
- 21 بازدید
- 2
تصور کنید یک قرارداد ساده صبح امضا میشود و فقط چند ماه بعد، مجموعهای از دعاوی، هزینههای حقوقی و از دست رفتن سرمایه به دنبال آن ظاهر میشود.
این سناریو برای بسیاری از کارآفرینان و مدیران آشناست — نشانهای از اشتباهات مرگبار در قراردادها است که میتوانست با یک بررسی ساده یا یک بند روشن پیشگیری شود. در این مطلب به پنج دام حیاتی میپردازیم که اغلب کسبوکارها را زمینگیر میکند: از امضای بدون ثبت رسمی و فقدان استعلامهای لازم تا شراکتهای بدون سازوکار خروج، بندهای مبهم، غفلت از بررسیهای لازم و مدیریت ضعیف قرارداد بدون همراهی مشاور حقوقی.
این نوشته برای کسانی است که دنبال نکات حقوقی عملی میگردند؛ مدیرانی که میخواهند مدیریت قرارداد را بهبود بخشند؛ و کارآفرینانی که میخواهند ریسکهای قراردادهای تجاری را بشناسند و از تبدیل اختلافات به دعاوی حقوقی جلوگیری کنند. هر بخش با راهکارهای قابل اجرا و چکلیستهایی همراه است تا بتوانید به سرعت ضعفها را شناسایی و اصلاح کنید. اگر میخواهید قراردادهایتان امنتر، قابل اجرا و کمریسک باشند، ادامه مطلب را از دست ندهید؛ این راهنما قرار است تلههای پنهان را برای شما روشن کند.
دام اول: امضای قرارداد بدون سندیت و ثبت رسمی
بسیاری از طرفین به اشتباه به قولنامه و توافقات شفاهی اتکا میکنند و این یکی از اشتباهات مرگبار در قراردادها است که سرمایه را در معرض خطر قرار میدهد. وجود سند رسمی و ثبت قرارداد، قدرت اجرایی و ادعای قانونی را افزایش میدهد و مانع از برخی سوءاستفادهها میشود. در معاملات ملکی، خرید بدون سند رسمی و اتکا به قولنامه نمونهای از ریسک حقوقی است که پروندههای پرهزینه در پی دارد. توصیه عملی این است که قبل از هر پرداختی درخواست نسخه ثبتشده یا رونوشت محضر کنید و از تطابق مشخصات با کد ملی و اطلاعات هویتی اطمینان حاصل نمایید. رسانه اقتصاد جوان به طور مداوم هشدار میدهد که پرداخت کامل وجه بدون تضمین قانونی، به سادگی حقوق شما را غیرقابل بازگشت میکند.
اگر به دنبال مطالب مشابه دیگری هستید، به سایت اقتصاد جوان حتما سربزنید.
دام دوم: شراکت بدون تعیین سهم، خروج یا سازوکار تصمیمگیری
نادرست تقسیمکردن سهمها یا عدم پیشبینی مکانیزم خروج باعث ایجاد اختلافات طولانی میگردد و یکی از رایجترین دلایل دعاوی شریکهاست. قرارداد شراکت کاری باید شامل مشخصات شرکا، میزان سرمایهگذاری، نحوه تقسیم سود و زیان، مسئولیتها و بندهای خروج یا انحلال باشد تا از بروز اختلافات جلوگیری شود. استفاده از نمونه قرارداد شراکت کاری میتواند نقطه شروع باشد اما قالبهای کلی را باید مطابق نوع شراکت و حوزه کسبوکار شخصیسازی کرد. در قراردادهای مبتنی بر پروژه باید مدت پروژه، معیارهای تکمیل و سازوکار تحویل تعیین شود تا ادعاهای مالی کنترل شود. رسانه اقتصاد جوان در مقالات تخصصی خود به اهمیت درج بندهای عملی مانند “خروج اجباری با قیمتگذاری بر اساس فرمول مشخص” اشاره میکند تا اختلافات آتی کاهش یابد.
برای اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.
دام سوم: بندهای مبهم، تعهدات ناقص و ابهام در اجرا
ابهام در تعهدات، زمانبندی یا معیارهای کیفیت باعث میشود طرفین هر کدام تعابیر متفاوتی از قرارداد داشته باشند و دعاوی پرهزینه شکل بگیرد. نکات حقوقی مهم در این زمینه شامل تعیین دقیق موضوع قرارداد، معیارهای عملکرد، مکانیسم گزارشدهی و مجازاتهای قراردادشکن است. برای مثال در قراردادهای خدماتی باید دقیقاً مشخص شود که چه استانداردی پذیرفتهشده است و چه مستنداتی بهعنوان تحویل نهایی قابل قبول است. توصیه کاربردی این است که هر بند با مثال عملی یا نمونهای از خروجی همراه شود تا در صورت لزوم، تفسیر قضایی محدود گردد. اضافهکردن بند میانجیگری یا داوری پیش از ارجاع به دادگاه، یکی از راهکارهای کاهش هزینه و زمان حل اختلاف است.
دام چهارم: عدم انجام استعلام و بررسی طرف مقابل (بررسیهای لازم)
قضاوت بر پایه اعتماد بدون بررسی سوابق مالی، حقوقی و کیفری طرف مقابل میتواند شرکت را به تعهدات سنگین و دعاوی طولانیمدت بکشد. بررسی وضعیت حقوقی ملک، احراز صحت وکالتنامهها و استعلام از سوابق قضایی و مالی طرف مقابل از مراحل حیاتی است. در معاملات بینالمللی و حوزههایی مانند سرمایهگذاری در بازارهای خارجی، عدم آگاهی از قوانین محلی و تطبیق با مقررات میتواند ریسکهای قابلتوجهی ایجاد نماید. خواندن دقیق مدارک، اعتبارسنجی گواهیها و درخواست تضمینهای مالی یا بانکی ساده میتواند از وقوع بحران جلوگیری کند. برای کسبوکاری که به گسترش بینالمللی فکر میکند، مشورت با وکیل محلی و بررسی پیوستهای قراردادی و بیمهای اولین خط دفاع در برابر ریسک است.
دام پنجم: نداشتن وکیل یا مدیریت قرارداد ضعیف؛ رها کردن پیشگیری از دعاوی حقوقی
نداشتن مشاور حقوقی حرفهای در لحظه تنظیم قرارداد یکی از بزرگترین ضعفها در مدیریت ریسک محسوب میشود؛ چرا که کوچکترین غفلت میتواند به پروندههای دادگاهی و هزینههای گزاف منتهی گردد. نقش وکیل فراتر از نوشتن متن است؛ او میتواند ریسکسنجی، مدیریت قرارداد و پیشبینی سناریوهای اختلاف را بر عهده گیرد و سازوکارهایی مثل ضمانت اجرایی، وثیقه یا بندهای جریمه را پیشنهاد دهد. در نظام کسبوکار امروز، مدیریت قرارداد به معنای ایجاد چرخهای از کنترلهای پیشگیرانه، نسخهبرداری، ثبت تغییرات و نظارت بر اجرای تعهدات است. استفاده از قراردادهای آماده بدون بازبینی تخصصی، یکی از منابع اصلی بروز اشتباهات مرگبار در قراردادها است و سادهترین راهکار، سپردن متن به وکیل برای بررسی است. برای کاهش ریسک پیشنهاد میشود هر قرارداد حداقل یک بازبینی حقوقی و یک بررسی عملیاتی و مالی قبل از امضا داشته باشد.
چکلیست عملی برای پیشگیری و کاهش ریسکهای قراردادی
در این بخش چند راهکار ملموس و قابل اجرا برای کاهش ریسکهای قراردادهای تجاری آورده شده است: پیش از امضا، تمامی اسناد هویتی و ثبتی طرف مقابل را تطبیق دهید؛ بندهای خروج، فسخ و جریمه را به صراحت درج کنید؛ معیارهای تحویل و کیفیت را با شاخصهای قابل اندازهگیری تعیین نمایید؛ مکانیزم حل اختلاف را ابتدا به داوری یا میانجیگری ارجاع دهید تا از هزینههای دادرسی کاسته شود؛ و نهایتاً برای قراردادهای کلان از ضمانتهای بانکی یا بیمه قرارداد استفاده کنید. توجه به این موارد نمونهای از نکات حقوقی مهم است که میتواند در عمل از ورشکستگی مشروع جلوگیری کند. ترکیب اصول مدیریت قرارداد با سیاستهای داخلی شرکت و تدوین روندهای اجرایی شفاف به معنای کاهش قابلتوجه احتمال بروز اختلاف است.
در مورد این موضوع بیشتر بخوانید
نکات نهایی برای تدوین قرارداد امن و پیشگیری از دعاوی حقوقی
استفاده از زبان روشن، بازبینی حقوقی، درج مکانیزمهای تضمین اجرا و انجام بررسیهای لازم منظم از اجزای غیرقابل حذف یک قرارداد قابل اعتماد است. همچنین توصیه میشود هر قرارداد حاوی برنامه بازنگری دورهای و بند تعدیل نیروها و قیمتها در شرایط اضطراری باشد تا در مواجهه با تغییرات بازار، طرفین دچار ریسکهای قراردادهای تجاری نشوند. نقش منابع تخصصی در آموزش حقوقی موثر است و رسانه اقتصاد جوان مطالب عملی برای ارتقای آگاهی مدیران و کارآفرینان منتشر میکند تا اشتباهات پرهزینه کاهش یابد. در نهایت، ترکیب مشاوره حقوقی تخصصی با رویههای داخلی مدیریت قرارداد، کلید اصلی پیشگیری از دعاوی حقوقی و محافظت از منافع کسبوکارتان است.
اطلاعات بیشتر در مورد این مقاله
پل نجات قراردادها: گامهای عملی برای کاهش ریسک و جلوگیری از دعاوی حقوقی
برای خروج از چرخه تکرارِ اشتباهات قراردادی لازم است راهبردها را به گامهای مشخص و قابل اجرا تبدیل کنید. ابتدا سه اقدام فوری را اجرا کنید: هر قرارداد قبل از امضا ثبت و استعلام شود، یک بازبینی حقوقی اجباری انجام گیرد و بندهای خروج و معیارهای تحویل بهصورت عددی و قابل اثبات درج شوند. در گام بعدی، چرخهٔ مدیریت قرارداد را تعریف کنید — نسخهبرداری، ثبت تغییرات، بازنگری دورهای و تخصیص مسؤولیتهای پیگیری — تا خطای انسانی به کمترین حد برسد.
انجام بررسیهای لازم سیستماتیک و قرار دادن مکانیزمهای حل اختلاف مثل داوری بهعنوان مرحلهٔ اجباری میتواند هزینه و زمان دعوی را کاهش دهد. برای بهرهمندی از این اقدامات، پیشنهاد عملی این است که سه قرارداد آتیتان را با چکلیست استاندارد بازبینی کنید و نتایج را در یک گزارش داخلی ثبت نمایید. منفعت این رویکرد روشن است: کاهش ریسکهای قراردادی، صرفهجویی در هزینههای حقوقی و حفظ سرمایه و اعتبار شرکت. به خاطر داشته باشید؛ مدیریت قرارداد حرفهای تنها وسیلهٔ پیشگیری نیست بلکه عامل اصلی تابآوری کسبوکار در برابر اختلافات است.
منبع :
سال گذشته یکی از قراردادهای شرکتی که بدون بازبینی حقوقی امضا شد، باعث شد مجبور شویم هزینههای سنگینی برای حل اختلاف پرداخت کنیم. خواندن این مقاله یادآوری خوبی است که حتی قراردادهای کوچک هم نیاز به بررسی دقیق دارند.
تجربه شما کاملاً ملموس است. قراردادهای کوچک معمولاً باعث غفلت میشوند، اما همانها میتوانند منشاء دعاوی پرهزینه باشند. اجرای چکلیست استاندارد و ثبت رسمی هر قرارداد، حتی در سطح پروژههای کوچک، میتواند جلوی بسیاری از مشکلات حقوقی را بگیرد.